De klok is een meetinstrument waarmee tijd gemeten wordt. Het meten van de tijd is een praktijk dat zo oud is als de mensheid en waarschijnlijk begon toen onze voorouders zagen dat het leven op aarde volgens bepaalde cycli evolueerde. Seizoenen volgen een vast patroon, getijden komen en gaan, dagen worden langer en dan weer korter, de zon gaat onder en maakt plaats voor de maan, maar komt elke ochtend komt hij stralend terug. In een chaotisch en onvoorspelbaar verleden, had de mens waarschijnlijk nood aan orde. De drang naar overleving en de behoefte aan veiligheid hebben ervoor gezorgd dat de mens telkens opnieuw pogingen ondernam om zijn chaotisch leven op voorspelbare wijze te organiseren.
Een manier om dat te doen, was door het meten van alle terugkerende patronen in de natuur. Op die manier kon de mens voorspellingen maken die zijn leven gemakkelijker zou maken. De meest eenvoudige manier om tijd te vernemen gebeurde toen met een zonnewijzer: door de schaduwstanden af te lezen op de wijzer, was de mens in staat om een bewust te worden van zijn dagindeling. Zo kon hij zich beter organiseren. Met dit eenvoudig, maar ingenieuze uitvinding, begon een lange reeks technische verbeteringen, dat uiteindelijk zou leiden tot de meer modernere gereedschappen de wij vandaag overal zien en gebruiken.
Klokken als dagelijks voorwerp
Klokken zijn haast niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Zo vinden wij klokken terug op onze keukengereedschap, computers, gsm’s, polshorloges, muurwanden, wekker en nog veel meer. Sommige van deze klokken gebruiken wij als nuttige gereedschap, maar steeds meer hebben klokken ook een decoratieve functie. Zij maken dan deel uit van het huismeubilair, en brengen een zekere charme aan ons interieur. Daarom vind je klokken in alle kleuren en formaten. Voor elke toepassing, voor elke smaak en nood, kan men een verschillende klok bedenken: polshorloges zijn klein en praktisch, maar fungeren ook als sieraad en statussymbool. Grote kerklokken daarentegen zijn log en imposant, maar hadden een belangrijke functie in het organiseren van het dagelijks dorpsleven, in een verleden waar de gewone man op straat geen toegang had tot duurdere draagbare exemplaren. Digitale gsmklokken worden dan weer het vaakst gebruik bij een generatie dat maar al te vaak voor het schermpje van hun mobiel gekluisterd staat. Of denk maar aan de pendule, een grote huisklok die meer als meubel dan klok fungeert. Deze klok wordt meer beschouwd als een kunstwerk dat het resultaat is van echte vakmanschap. Alarmklokken helpen ons bij het tijdig opstaan in de ochtend en keukenklokken helpen ons in het verbeteren van onze kookkunst, door nauwkeurig kooktijden aan te duiden.
Naast de esthetische verschillen, kan elke klok functioneren volgens een verschillend mechanisme. Digitale klokken zijn het resultaat van een computeralgoritme, terwijl analoge klokken volgens mechanische principes werken. De meeste klokken doorheen de geschiedenis waren het resultaat van zulke mechanische doorbraken. Denk maar aan de zandloper, de slingerklok of de waterklok. Al deze klokken worden in beweging gebracht door de zwaartekracht. Digitale klokken zijn een veel recentere uitvinding, dankzij de doorbraak van IT in de maatschappij.
Tempus Fugit
De klok staat symbolisch voor het genie van de mens... De mens schept orde en duidelijkheid, en zo beheerst hij de chaotische natuur om zich heen. Is tijd tenslotte ook niet ons meest kostbare goed? De tijd, die sinds onze geboorte langzaam wegtikt, krijgen wij niet terug. Veel mensen worden hier niet graag aan herinnerd, en streven een leven na waar tijd minder centraal staat. Een rustig leven, los van de klok en het achterna hollen van de tijd. Anderen daarentegen, vinden dat tijd ons eraan herinnert dat wij het beste uit ons leven moeten halen, en onze meest kostbare goed niet moeten verspillen.
